Parkinson, beynin belirli bölgelerinde dopamin üreten sinir hücrelerinin kaybı sonucu ortaya çıkan nörolojik bir hastalıktır. Dopamin, vücudun hareketleri kontrol etmesine yardımcı olan bir kimyasal olduğundan, bu maddenin eksikliği motor fonksiyonlarda bozulmalara ve istemsiz titremelere yol açar.
Bu hastalık genellikle ilerleyici bir seyir izler ve zamanla hastaların günlük yaşam aktivitelerini yerine getirmelerini zorlaştırır. Ellerde titreme, kaslarda sertlik ve denge kaybı en yaygın belirtiler arasındadır.
Kimlerde görülür?
Parkinson hastalığı en çok 60 yaş üstü bireylerde görülse de, nadiren 40 yaş altındaki kişilerde de ortaya çıkabilir. Erkeklerde kadınlara oranla daha sık rastlanan bu hastalığın kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin hastalığın gelişiminde etkili olduğu düşünülmektedir.
Belirtileri ve nedenleri nedir?
Parkinson belirtileri, hastalığın erken ve ileri evrelerine göre farklılık gösterebilir. En yaygın belirtiler şunlardır:
- Ellerde, kollar ve bacaklarda titreme (tremor)
- Kas sertliği ve katılık (rijidite)
- Hareketlerde yavaşlama (bradikinezi)
- Denge ve koordinasyon bozukluğu
- Konuşma ve yazıda değişiklikler
Hastalığın temel nedeni, dopamin üreten sinir hücrelerinin kaybı olsa da, bu kaybın neden meydana geldiği kesin olarak bilinmemektedir. Genetik faktörler, toksinlere maruz kalma ve beyin hücrelerinin yaşlanması olası nedenler arasında yer almaktadır.
Parkinson nasıl tedavi edilir?
Parkinson hastalığının kesin bir tedavisi olmamakla birlikte, hastalığın belirtilerini hafifletmek ve yaşam kalitesini artırmak için çeşitli tedavi yöntemleri uygulanmaktadır.
İlaç tedavisi: Dopamin seviyesini artıran ilaçlar, hareket kabiliyetini iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Fizik tedavi ve egzersiz: Kas sertliğini azaltmak ve hareketleri düzenlemek için özel egzersizler önerilir.
Derin beyin stimülasyonu (DBS): İleri evre Parkinson hastalarında beyin cerrahisi ile belirli bölgelere elektriksel uyarı verilerek semptomlar kontrol altına alınabilir.
Hastalık ilerledikçe, bireysel tedavi planlarının düzenli olarak güncellenmesi büyük önem taşır. Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve stres yönetimi de hastalığın seyrini olumlu yönde etkileyebilir.